ҚР Ұлттық банкінің хабарлауынша, еліміздегі инфляция деңгейі 2017 жылғы мамырда 0,5%, ағымдағы жылдың басынан бері 3,3% болды. Жылдық көрсеткіш бойынша инфляция 7,5% деңгейінде сақталды және 2017 жылға арналған 6-8% нысаналы дәліз шегінде қалды.
Бұл ретте азық-түлік тауарларының бағасы 9,7% - ға, азық-түлікке жатпайтын тауарлардікі 7,8% - ға, ақылы қызметтер бағасы 4,7% - ға көтерілді. Халық арасында жүргізілген сауалнама нәтижесі бойынша инфляцияның бір жылдан кейін күтілетін сандық бағасы 2017 жылғы мамырда 6,1% болды.
Банк активінің жартысынан көбі кредиттік қаражат
Банк секторының жиынтық активтері 2017 жылғы 1 маусымда ағымдағы жылдың басынан бастап 2,6% - ға азайып, 24 888,9 млрд теңгені құрады. Активтердің құрылымында ең көп үлесті кредиттер – 57,8%, бағалы қағаздар портфелі – 12,6%, қолма-қол ақша, тазартылған бағалы металдар мен корреспонденттік шоттар – 12,3% - ды иеленді.
90 күннен астам мерзімі өткен берешегі бар кредиттердің көлемі (NPL) 1 705,0 млрд теңгені немесе несие портфелінен 11,1% - ды құрады.
Несие портфелі бойынша провизиялар 1 686,2 млрд теңге немесе несие портфелінен 11,0% (2017 жылдың басында – 1 642,9 млрд теңге немесе 10,6%) мөлшерінде қалыптасты.
Банк секторының жиынтық міндеттемелерінің мөлшері 2017 жылғы 1 қаңтармен салыстырғанда 3,4% - ға азайып, 2017 жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша 21 943,4 млрд теңгені құрады. Банктер міндеттемелерінің құрылымында ең жоғары үлесті тұтынушылардың салымдары – 76%, айналысқа шығарылған бағалы қағаздар – 6,3%, басқа банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған қарыздар – 6,8%-ды иеленеді.
Жиынтық міндеттемелерде банктердің Қазақстан Республикасының бейрезиденттері алдындағы міндеттемелері 2017 жылдың басымен салыстырғанда 7,4%-дан 6,0%-ға дейін (немесе 1 687,5 млрд теңгеден 1 311,1 млрд теңгеге дейін) төмендеді.
2017 жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша банк секторының жиынтық меншікті капиталы 2017 жылғы қаңтар-мамыр аралығында 3,7%-ға ұлғайып, 2 945,5 млрд. теңге болды.
Екінші деңгейдегі банктер ағымдағы жылдың басынан алған бөлінбеген таза пайда 176,2 млрд теңге (2016 жылғы осындай кезеңде – 175,3 млрд теңге) болды.
Екінші деңгейдегі банктердің таза пайыздық маржасы және пайыздық спрэд 2017 жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша тиісінше 4,6% және 3,8%-ды құрады.
Ірі компаниялардың несие алуы көбейген
Банктердің экономиканы кредиттеуінің көлемі 2017 жылғы мамырдың соңында бір ай ішінде 0,1%-ға ұлғайып, 12 606,4 млрд теңгені құрады.
2017 жылғы мамырда заңды тұлғаларға теңгемен берілген кредиттердің көлемі 8 475,2 млрд теңгеге дейін 0,4%-ға қысқарды, жеке тұлғаларға теңгемен берілген кредит көлемі 4 131,2 млрд теңгеге дейін 1,2%-ға ұлғайды.
Ұлттық валютамен бір айда берілген кредиттердің көлемі 1,0%-ға 8 903,5 млрд теңгеге дейін өсті. Олардың құрылымында заңды тұлғаларға берілген кредит 0,5%-ға, ал жеке тұлғаларға берілген кредит 1,7%-ға өсті. Шетел валютасымен ұсынылған кредиттердің көлемі 3 702,9 млрд теңгеге дейін, яғни 1,9%-ға қысқарды, оның ішінде заңды тұлғаларға берілгені 1,7%-ға, жеке тұлғаларға берілгені 3,6% - ға төмендеді. Теңгемен берілген кредиттердің үлес салмағы бір айда 70,0% -дан 70,6% - ға дейін көбейді. Ұзақмерзімді кредиттер көлемі 2017 жылғы мамырдың соңында 10 558,5 млрд теңгеге дейін 0,7%-ға ұлғайды, қысқа мерзімді кредиттер көлемі 2 047,9 млрд теңгеге дейін 2,5%-ға төмендеді.
Шағын кәсіпкерлік субъектілерін кредиттеу 2017 жылғы мамырда 3 041,8 млрд. теңгеге дейін (экономикаға берілген кредиттердің жалпы көлемінен 24,1%) 0,7% - ға қысқарды.
Салалар бойынша банктердің экономикаға берген кредиттерінің айтарлықтай сомасы сауда (жалпы көлемдегі үлесі – 19,5%), өнеркәсіп (14,0%), құрылыс (7,6%), ауыл шаруашылығы (5,8%) және көлік (4,6%) сияқты салаларға тиесілі.
2017 жылғы мамырда банктік емес заңды тұлғаларға ұлттық валютамен берілген кредиттер бойынша сыйақының орташа алынған мөлшерлемесі 13,3% (2016 жылғы желтоқсанда – 14,5%), жеке тұлғаларға 18,6% (18,4%) болды.
Депозит нарығында тоқырау бар
Резиденттердің депозиттік ұйымдардағы депозиттерінің көлемі бір айда 0,2%-ға төмендеп, 2017 жылғы мамырдың соңында 17 707,3 млрд теңгені құрады.
Заңды тұлғалардың депозиттері 10 130,8 млрд теңгеге дейін 0,4%-ға қысқарды, жеке тұлғалардың депозиттері іс жүзінде өзгермей, 7 576,5 млрд. теңге болды.
2017 жылғы мамырдың соңындағы жағдай бойынша ұлттық валютадағы депозиттердің көлемі 9 164,7 млрд теңгені (бір айда 0,8%-ға ұлғайды), шетел валютасындағы депозиттердің көлемі бір айда 1,3%-ға қысқарып, 8 542,6 млрд теңгені құрады.
Үш ай қатарынан ұлттық валютадағы депозиттердің көлемі шетел валютасындағы депозиттердің көлемінен артық болды. Долларлану деңгейі мамырда 48,8%-дан 48,2% - ға дейін төмендеді.
Заңды тұлғалардың ұлттық валютамен депозиттері 2017 жылғы мамырда 0,2%-ға ұлғайып, 5 766,4 млрд теңге болды, шетел валютасымен депозиттер 4 364,4 млрд теңгеге дейін (заңды тұлғалардың депозиттерінен 43,1%) 1,2% - ға қысқарды.
Жеке тұлғалардың теңгемен депозиттері 2017 жылғы мамырда 1,8%-ға ұлғайып, 3 398,2 млрд теңгені құрады, шетел валютасымен депозиттер 1,4%-ға төмендеп, 4 178,2 млрд теңге (жеке тұлғалардың депозиттерінен 55,1%) болды.
Мерзімді депозиттер мамырда 1,5% - ға қысқарды және 12 045,9 млрд теңге болды. Мерзімді депозиттер құрылымында ұлттық валютамен салымдар 5 778,6 млрд теңге (бір айда 0,2%-ға ұлғайды), шетел валютасымен салымдар 6 267,2 млрд теңге болды (бір айда 3,0%-ға төмендеді).
2017 жылғы мамырда банктік емес заңды тұлғалардың ұлттық валютамен мерзімді депозиттері бойынша орташа алынған сыйақы мөлшерлемесі 8,7% (2016 жылғы желтоқсанда – 10,5%), жеке тұлғалардың депозиттері бойынша 12,4% (12,2%) деңгейде қалыптасты.
Бауыржан Мұқан
